با همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از کسب‌و‌کارها به فکر تجارت الکترونیک افتاده‌اند. اما شروع کار در پلتفرم‌های آنلاین برای بسیاری از مدیران تجارت‌های بزرگ و کوچک، کار سختی به نظر می‌آید. با پیشرفت مارکت پلیس ها و خدمات فروشگاه‌سازها، این مشکل تا حد زیادی حل شده است.
مارکت‌پلیس‌ها همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم، پلتفرمی برای فروش محصولات توسط فروشندگان مختلف هستند. اما استفاده از مارکت‌پلیس چه مزیت‌ها و چه معایبی نسبت به راه‌اندازی سایت فروشگاه اینترنتی دارد؟ در این مقاله، تعدادی از این نقاط قوت و ضعف را بررسی می‌کنیم.
فهرست مطالب
مدیریت ساده و عدم نیاز به سرمایه اولیه جهت تجارت آنلاین
به هر حال برای راه‌اندازی کسب و کار آنلاین خود یا باید در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام پیج فروشگاهی داشته باشید یا باید سایت فروشگاه آنلاین خود را راه‌اندازی کنید یا اینکه از طریق مارکت پلیس ها فروش داشته باشید. حضور در یک مارکت‌پلیس، گزینه‌ای ایده‌آل برای کسانی است که نمی‌خواهند هزینه راه‌اندازی یک سایت فروشگاه آنلاین را متقبل شوند ولی از مزایای تجارت الکترونیک و حضور در فضای وب استفاده کنند.
البته استفاده از یک سرویس فروشگاه ساز به مدیران کسب و کارهای دیجیتال کمک می‌کند که راحت‌تر سایت فروشگاه آنلاین خود را به راه بیندازند. پیش تر بهترین فروشگاه سازهای آنلاین را به شما معرفی کردیم و از مزایا و معایب هر کدام به طور مفصل گفتیم. اما در هر صورت حضور در مارکت پلیس ها نیز می‌تواند مزایای خود را داشته باشد.
معمولا مارکت پلیس ها تمام هزینه‌ها، اعم از پشتیبانی آنلاین، نگهداری از سایت و بخش فنی و تبلیغاتی که برای یک فروشگاه آنلاین صرف میشود را برعهده می‌گیرند. برای مثال آمازون به عنوان بهترین مارکت‌پلیس جهان، مسئولیت‌های زیر را برعهده دارد:
– نگهداری از دامنه آمازون دات کام؛
– آنلاین نگه داشتن و قابل دسترس بودن سایت آمازون و تمامی محصولات لیست شده در آن؛
– ارائه خدمات با هدف تجربه خرید، سفارش و فروش مطمئن؛
– مسئولیت دریافت وجه از مشتریان و تسویه حساب با فروشنده؛
– پشتیبانی از حقوق فروشنده؛
– حل مشکلات پس از فروش که به آمازون مربوط هستند؛
مخاطبان
معمولا مارکت پلیس ها از دید کاربران محبوب و مطمئن‌تر هستند. برای مثال به دیجیکالا به عنوان یک نمونه وطنی و به آمازون به عنوان یک نمونه بین‌المللی نگاه کنید. این دو شرکت در مناطق تحت پوشش خود به عنوان دو مورد از مورد اطمینان‌ترین وب‌سایت‌ها به شمار می‌روند.
خریداران برای خرید از مارکت‌پلیس‌ها راحت هستند و معمولا برای خرید، پیش از آن که به فروشگاهی جدید سر بزنند، از گزینه‌هایی که پیش‌تر امتحانشان کرده‌اند استفاده می‌کنند.
از آنجایی که مارکت‌پلیس‌های زیادی اکنون برای کاربران، نامی آشنا به حساب می‌آیند، معمولا میزبان صدها هزار و حتی میلیون‌ها خریدار هستند که برای محصولاتی، مانند محصولاتی که شما به فروش می‌رسانید، از آن‌ها بازدید می‌کنند. به همین دلیل، رساندن محصولات یا خدماتتان به مشتریانی که در مارکت‌پلیس‌ها وجود دارند، کار سختی نیست. و در حقیقت شما با راه‌اندازی پنل خود در یکی از این مارکت پلیس ها خیلی سریع به همه کاربران آن مارکت پلیس دسترسی دارید.
همانطور که پیش‌تر در معرفی آمازون گفتیم، 9 نفر از هر 10 خریدار، آمازون را برای بررسی کالا و خدمات، چک می‌کنند؛ حتی اگر محصول را در فروشگاهی دیگر دیده باشند. مصرف‌کنندگان در مارکت‌پلیس‌ها به دنبال خرید محصول هستند. آن‌ها در مورد محصولات تحقیق می‌کنند، آن‌ها را مقایسه می‌کنند و در نهایت سفارش می‌دهند.
آگاه‌سازی از برند
مارکت پلیس ها در ایران شبکه‌هایی اجتماعی برای خرید و فروش هستند که در سراسر کشور مشتری و فروشنده دارند. این بازار بزرگ کسب و کار به برندهایی که تازه فعالیت خودشان را آغاز کرده‌اند کمک می‌کند که دیده شوند و بتوانند پتانسیل خود را به منصه ظهور برسانند.
دیده شدن در سایت‌های فروشگاه آنلاین تک‌منظوره نیازمند صبر است. شما باید تمام توان خود را به کار بگیرید که با بهینه‌سازی اصول سئو و بازاریابی قدرتمند، دیده شوید. حتی پس از دیده شدن نیز، بسیاری از خریداران و بازدیدکنندگان به دلیل عدم شناخت دقیق از برند شما، اقدام به تکمیل خرید خود نمی‌کنند.
حضور در یک مارکت‌پلیس ثابت شده و پربازدید چنین مشکلی را ندارد و در صورتی که بتوانید با دیگر فروشندگان رقابت کنید، می‌توانید برند خود را نیز به عنوان یک برند قابل اطمینان و موفق، مطرح کنید.
معایب فروش در مارکت پلیس
رقابت
یکی از مشکلات اساسی فروشندگان مارکت‌پلیس‌ها آن است که رقابت بسیار زیادی در این پلتفرم فروش وجود دارد. برای هر محصول چند فروشنده هستند که باید با یکدیگر رقابت کنند و در این بین، حاشیه سود کاهش پیدا می‌کند. همانطور که گفته شد، مشتریان بیشتر به نام مارکت‌پلیس دقت می‌کنند و خریدشان را بر اساس اعتمادی که این نام ساخته انجام می‌دهند. همین موضوع سبب میشود که قیمت، نقشی اساسی در انتخاب کالای موردنظر داشته باشد و قیمت پایین‌تر – حتی اگر به منزله محصولی ضعیف‌تر از نظر کیفیت و خدمات پس از فروش باشد – توجه مشتریان را جلب کند. شاید در زمینه محصولی که به فروش می‌رسانید، ده‌ها فروشنده دیگر نیز فعال باشند.
برای مثال، 150 هزار فروشنده در دیجیکالا فعالیت می‌کنند. کسر بزرگی از این تعداد، با هم‌دیگر رقابتی سالم را برای فروش محصولات دارند. اما حتی یک رقابت سالم نیز به منزله از دست دادن سود یا فروش است.
البته این رقابت در هر صورت وجود دارد و حتی اگر فروشگاه مستقل خود را نیز داشته باشید، سایت شما با سایت‌های دیگر مقایسه خواهد شد.
کار زمانی سخت‌تر می شود که خود مارکت پلیسی که در آن فروش دارید نیز، فروشنده محصول باشد. برای مثال دیجیکالا یا آمازون هر دو خود نیز جزو تامین‌کنندگان گروهی از محصولات هستند و طبیعتا بسیاری از افرادی که از این سایت‌ها برای خرید استفاده می‌کنند، ترجیح می‌دهند تا از خود آن‌ها خرید کنند؛ حتی بعضا با قیمتی بالاتر از قیمت شما.
قواعد رقابت در مارکت پلیس ها تنها محدود به قیمت نیست و بستگی به فاکتورهایی دارد که آن مارکت پلیس تعیین می‌کند. برای مثال شاید فاکتوری مثل قدمت فعالیت یک فروشنده در آن مارکت پلیس جزو مواردی باشد که به واسطه آن امتیاز بالاتری برای نمایش به کاربران بگیرد و در این صورت رقابت برای فروشندگان تازه‌وارد سخت‌تر می شود. در هر صورت فاکتورهای رقابت در مارکت پلیس توسط همان مارکت پلیس تعیین می شوند و ممکن است با فاکتورهای رقابت در بازار های دیگر متفاوت باشند و برای برخی فروشندگان وضعیت سخت‌تری ایجاد کند.
عدم وجود کنترل
با ثبت نام در یک مارکت‌پلیس، شما باید به قوانین آن احترام بگذارید و آن را رعایت کنید. عدم رعایت قوانین یک مارکت‌پلیس، می‌تواند باعث حذف محصولات شما و حتی فروشگاهتان از آن بشود.
مارکت‌پلیس‌ها معمولا روی محصولات فروشندگان خود مانور می‌دهند و چندان اهمیتی به بازاریابی فروشندگان نمی‌دهند. همین امر سبب میشود که شما فرصت بسیار محدودی برای به نمایش گذاشتن حضور فعال خود داشته باشید.
توجه داشته باشید که باید با مارکت‌پلیس‌ها به عنوان یک پلتفرم اجاره‌ای برخورد کنید. شرکت شما هیچ کنترل و مالکیتی روی مارکت پلیس یا امکانات آن ندارد. در حقیقت شما این پلتفرم را برای مقاصد تجارت الکترونیک اجاره می‌کنید.
بسیاری از مارکت پلیس ها قواعد سخت‌گیرانه‌ای برای عودت کالاها دارند و فروشنده را مجبور به دریافت کالای برگشتی با هر شرایطی می‌کنند و همین امر بعضا اختلافاتی بین فروشنده و مارکت پلیس ایجاد می‌کند.
هزینه های جانبی مارکت پلیس
برای حضور در یک مارکت‌پلیس باید هزینه‌ای را به آن پرداخت کنید. در حقیقت، سود مارکت‌پلیس‌ها از طریق همین مبالغ کمیسیونی است که از فروشندگان خود دریافت می‌کنند.
بسیاری از مارکت‌پلیس‌ها نیز به ازای فروش هر محصول، از شما حق کمیسیونی را دریافت می‌کنند. تعداد دیگری از مارکت‌پلیس‌ها حق عضویت دارند و شما به صورت ماهانه یا سالانه عضویت خود را در آن‌ها تمدید می‌کنید.
پرداخت این مبالغ به عنوان حق کمیسیون، وقتی که کسر قابل توجهی از فروش شما را تشکیل بدهد، تبدیل به یک عیب بزرگ میشود.
همچنین در برخی موارد نیاز است تا محصول شما ابتدا به انبار مارکت پلیس و بعد برای مشتری ارسال شود که همین مسئله هزینه‌های فروش محصول را افزایش می‌دهد. و یا نیاز است تا استاندارد خاصی در بسته‌بندی و کدگذاری محصولات برای ارسال به انبار و مشتریان رعایت شود که این موارد نیز هزینه‌های خود را دارد.
عدم امکان بازاریابی در مارکت پلیس
وقتی که صحبت از تجارت الکترونیک میشود، یکی از بهترین راه‌ها برای موفقیت، بازاریابی محتوایی و تبلیغاتی است. امری که در بازاریابی شبکه اجتماعی و بازاریابی محتوا در سایت فروشگاه اینترنتی کاملا امکان‌پذیر است. اما این امکان به درستی در مارکت‌پلیس‌ها تعریف نشده است.
فروشندگان نمی‌توانند محصولات خود را به راحتی و بدون هزینه – آن‌طور که در اینستاگرام یا دیگر شبکه‌های اجتماعی میتوانند – تبلیغ کنند و مشتریان جدیدی را با کمپین‌های خود جذب کنند. همین امر، خود سبب کاهش آگاهی از برند و برندشناسی میشود.
همچنین فروشندگان مارکت پلیس به آدرس ایمیل یا اطلاعات تماس مشتریان خود هیچ دسترسی‌ای ندارند. تبلیغات از طریق ارسال خبرنامه و گزارش پیشنهادات ویژه برند نیز به همین دلیل، به در بسته می‌خورد.
البته مارکت‌پلیس‌ها برنامه‌هایی ویژه‌ای برای تبلیغ محصولات برندهای خاص دارند؛ اما همین برنامه‌ها هم نیازمند صرف هزینه مالی و تهیه پلن‌های ویژه تبلیغات در مارکت‌پلیس است.
می‌توان گفت ارزشمندترین چیزی که یک کسب و کار به مرور زمان به دست می‌آورد ارتباط مناسب و شبکه ارتباطی بین خود و مشتریانش است. با حضور در مارکت پلیس عملا این ارتباط خیلی کم‌رنگ‌تر میشود و شبکه مشتریان کالاهای شما تنها در اختیار مارکت پلیس باقی می‌ماند.
جمع بندی
حضور در مارکت پلیس ها برای فروش محصولات می‌تواند گزینه جذاب و زود بازدهی باشد اما نباید به عنوان تنها کانال برای فروش محصولات به آن نگاه کرد؛ بلکه این کانال نیز باید همزمان در کنار کانال حضور در شبکه های اجتماعی و داشتن سایت مستقل پیش برود.
فراموش نکنید مشتریان شما میتوانند در فضاهای مختلفی به دنبال محصولات شما باشند و شما باید تلاش کنید تا جای ممکن و البته با در نظر گرفتن هزینه ها، در تمام این فضاها حضور داشته باشید.
